ابتکار ایرانیان باستان در ساخت یخچال و خنک کننده + فیلم

در گذشته، مردم از خنک کننده های مختلفی برای خنک کردن آب و مواد غذایی در طول فصل‌های گرم استفاده می‌کردند. از جمله روش‌هایی که در ایران باستان مورد استفاده قرار می‌گرفت، استفاده از خنک کننده ها مانند: چاه‌های زبرجد و سردابها بود. با پیشرفت زمان و تکنولوژی، ایرانیان به ساخت خنک کننده های طبیعی از جمله یخچال‌های طبیعی نیز پرداختند.

در ادامه این مطلب فیلمی از توضیحات در مورد ساخت این خنک کننده های طبیعی را تماشا کنید

جهت تماشای فیلم فیلتر شکن خود را خاموش کنید

یکی از روش‌های خنک کردن آب و مواد غذایی در ایران باستان، استفاده از سرداب بود. سرداب در واقع یک فضای زیرزمینی با عمقی بین ۲ تا ۶ متر بود که برای حفظ تازگی مواد غذایی و خنک نگه داشتن آن‌ها در طول فصل‌های گرم استفاده می‌شد. در سرداب، یک قسمت از زمین یا دیوار‌ها با مصالحی مانند آجر، سنگ‌های آهکی و گل نرم‌شده، پوشیده می‌شد. سپس آن قسمت‌ها با آب تر و مرطوب شسته می‌شدند تا بعد از خشک شدن، آب روی سطح آن‌ها بسته شود و بعد از مدتی خشک شود. این روش باعث می‌شد که هوا درون سرداب خنک شود و مواد غذایی را در آنجا تازه نگه دارد.

همچنین، ایرانیان باستان برای خنک کردن آب و مواد غذایی از یک دیگر روش، استفاده از چاه‌های زبرجد بودند. چاه‌های زبرجد، چاه‌هایی بودند که در زیر زمین حفر می‌شدند و معمولاً در نزدیکی رودخانه‌ها و چشمه‌ها قرار می‌گرفتند. در این چاه‌ها، آب روان از چشمه یا رودخانه وارد می‌شد و به دلیل سرعت آن، خنک می‌شد. سپس آن آب با استفاده از یک سیستم لوله‌کشی به سمت خانه‌ها منتقل می‌شد. برای حفظ خنکی آب، از سیستم لوله‌کشی از جنس سفالی استفاده می‌شد. سیستم لوله‌کشی سفالی به دلیل خاصیت حرارتی خود، باعث حفظ خنکی آب در سراسر مسیر می‌شد.

با پیشرفت تکنولوژی، ایرانیان به ساخت یخچال‌های طبیعی نیز پرداختند. یکی از روش‌هایی که در ایران باستان برای ساخت یخچال طبیعی استفاده می‌شد، ساختن یک سنگره بود.

سنگره، یک اتاق کوچک با دیوارهای ضخیم و دربی بود که در زیر زمین شکل گرفته بود. این اتاق از موادی مانند سنگ و آجر ساخته می‌شد. سپس در زیر سنگره یک چاه حفر می‌شد که به عنوان یک سیستم خنک کننده عمل می‌کرد. در فصول گرم سال، یخ در قسمت پایین چاه تشکیل می‌شد و بعد از آن، اتاق سنگره باز می‌شد تا هوا خنک شده درون آن قرار گیرد. مواد غذایی و آب در این اتاق قرار گرفته و با استفاده از این سیستم خنک کننده، در طول فصول گرم تازه نگه داشته می‌شدند.

حکایت های ملانصرالدین | ملانصرالدین و مرد ثروتمند + فیلم

همچنین، در مناطقی که دارای آب یخ‌زده بود، از آن برای خنک کردن آب و مواد غذایی استفاده می‌شد. مردم در فصل زمستان، آب یخ‌زده را از رودخانه‌ها و چشمه‌ها جمع‌آوری می‌کردند و در یک حفره عمیق و آجری بازمی‌گذاردند. آن آجرها را بعد از خشک شدن با پوششی از خاک می‌پوشاندند تا آب یخ‌زده در طول فصل گرم تازگی خود را حفظ کند.

در نهایت، ابتکار ایرانیان باستان در ساخت خنک کننده و یخچال، نشان دهنده توانایی آن‌ها در استفاده از منابع طبیعی و برخورداری از دانش فنی بود. این روش‌های سنتی و طبیعی برای خنک کردن آب و مواد غذایی، اکنون همچنان مورد استفاده برخی قوم‌ها و روستاییان در مناطقی از ایران هستند.