توضیح مفاهیم کلی ارز دیجیتال و کاربرد های آن

مفاهیم کلی ارز دیجیتال به قدری گسترده است که ما هربار با مطالب جدیدی رو به رو هستیم. ارز دیجیتال دنیای جدید و عصر تکنولوژی را دگرگون کرده است و این دگرگونی نیازمند آموزش و مطالعه می‌باشد. اگر دوست دارید بیشتر در مورد ارز دیجیتال و مسائل مربوط به آن بدانید این مطلب برای شماست.

ارز دیجیتال، رمزارز، ارز رمزپایه، پول رمزنگاری شده، همه این موارد برگردان کلمه کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)  به فارسی هستند و یک مفهوم را منعکس می‌کنند. اگر به تازگی اسم ارز دیجیتال یا رمزارز به گوشتان خورده باید بگویم که قطعا در دسته پیشروها قرار نخواهید گرفت، اما هنوز این ماهی تازه است و دیر یا زود باید با این مفهوم آشنا شوید. در این مقاله می‌خواهیم به زبانی ساده شما را با ارز دیجیتال و تمام موارد ضروری پیرامون آن آشنا کنیم؛ از کاربردها، ریسک‌ها، تفاوت‌ها، مزایا و معایب آن نسب به پول معمولی گرفته تا مفاهیمی همچون بلاکچین، استخراج، کیف‌پول و صرافی. اگر به دنبال پاسخی جامع برای سوال «ارز دیجیتال چیست» هستید، با ما همراه باشید.

همه چیز در مورد اصطلاحات  ارز دیجیتال به زبان ساده

کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) از دو واژه Crypto به نشانه رمزنگاری و Currency به معنی ارز تشکیل شده است که با این اوصاف می‌توان گفت واژه “رمزارز” بهترین برگردان برای آن است. کریپتوکارنسی‌ها در حقیقت پول اینترنتی یا آنلاین هستند که با استفاده از تکنولوژی کریپتوگرافی (رمزنگاری) رمزگذاری می‌شوند و تمام ویژگی‌های پول‌های رایج را بجز ماهیت فیزیکی دارا هستند. می‌توان آنها را به سادگی همانند تراکنش‌های بانکی با محدودیت‌های بسیار کمتر انتقال داد، با ارزهای دیگر مبادله کرد، خرید آنلاین انجام داد و کاربردهای بسیار دیگری برای آن وجود دارد.

به معنی ساده‌تر، ارز دیجیتال یا رمزارز در واقع یک ارز مجازی است که به عنوان وسیله‌‌ای برای مبادله طراحی شده است و از رمزنگاری برای ایمن‌سازی و تایید تراکنش‌های آن استفاده می‌شود. در ارزهای دیجیتال از بستری به نام بلاکچین برای ثبت و ذخیره تاریخچه تراکنش‌ها استفاده می‌شود که در بخش‌های بعدی در رابطه با آن صحبت خواهیم کرد.

روش کار و استفاده از رمزارزها تفاوت‌هایی با پول معمولی دارد. دیگر خبری از بانک‌ها برای جابجایی پول‌های ما نیست و وظیفه تایید هویت و موجودی انتقال‌دهنده یک ارز دیجیتال،‌ به عهده سیستم‌های کامپیوتری و کدهای برنامه‌نویسی شده است. اولین ارز دیجیتال بیت کوین بود که در سال ۲۰۰۸ به جهان معرفی شد. با رشد و اقبال به این فضا، امروز شاهد آن هستیم که تعداد کل رمزارزها از مرز ۲۱۰۰۰ عبور کرده است.

ما قصد نداریم در این مقاله نگاهی جانب‌دارانه نسبت به کریپتوکارنسی داشته باشیم. پس صراحتا می‌گویم همه جنبه‌های مربوط به این حوزه زیبا و پر از سود نیست. تاکید می‌کنم بدون آموزش و کسب اطلاعات کافی در این حوزه سرمایه‌گذاری نکنید؛ تا دلتان بخواهد در فضای رمزارزها کلاهبرداری، هک، ضرر و از دست رفتن سرمایه وجود داشته است. در آخرین بخش مقاله به ریسک‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه اشاره خواهیم کرد، اما فعلا می‌خواهیم سراغ چگونگی کارکرد ارزهای دیجیتال برویم.

ارزهای دیجیتال چطور کار می‌کنند؟

برای درک بهتر نحوه کار ارزهای دیجیتال بهتر است ابتدا مرور مختصری بر امور مالی سنتی داشته باشیم. ما برای این که بتوانیم نقل و انتقال پول داشته باشیم  و از خدمات مالی به طور کامل بهره ببریم، پس از تحقق الزامات مربوطه مثل سن حداقل ۱۸ سال به یک بانک مراجعه می‌کنیم. بانک هویت ما را بررسی، امضای ما را ثبت و یک حساب با شماره مشخص برای ما باز می‌کند. هر پولی که به این شماره حساب واریز شود متعلق به ماست و برداشت از آن نیز فقط با اجازه و امضای ما انجام می‌شود.

تمام تراکنش‌های هر حساب بانکی در دفتر کلی که فقط در اختیار بانک است ثبت می‌شود. از جمع و تفریق تاریخچه تراکنش‌های یک حساب، موجودی آن مشخص می‌شود. هر وقت ما درخواست انتقال یا برداشت وجه از حسابمان را داشته باشیم،‌ بانک برای جلوگیری از جعل و تقلب دو مورد را کنترل می‌کند:

هویت: مطمئن می‌شوند که کسی که درخواست انتقال وجه را دارد، خود صاحب حساب است.

موجودی حساب: مطمئن می‌شوند که به اندازه درخواست شده در حساب شخص پول وجود دارد.

در ارزهای دیجیتال دیگر خبری از بانک یا نهادی مرکزی برای وضع قوانین و افتتاح حساب نیست. همه‌چیز به صورت خودکار و توسط کدهای برنامه‌نویسی به صورت غیرمتمرکز انجام خواهد شد؛ نگران نباشید همه این مفاهیم را برایتان شرح می‌دهیم.

برای ارسال، دریافت و مدیریت رمزارزها هر شخصی به راحتی می‌تواند یک کیف پول بسازد؛ این امر با دانلود و نصب برنامه کیف پول برای موبایل یا دسکتاپ رخ می‌دهد. با نصب کیف پول این برنامه به صورت خودکار و رندم یک کلید خصوصی برای شما می‌سازد. با قرار دادن کلید خصوصی در یک سری توابع ریاضی خاص، کلید عمومی ایجاد شده و از کلید عمومی آدرس رمزارز برای کاربر ساخته می‌شود. نکته مهم این است که این مسیر یک طرفه است، یعنی به هیچ عنوان راهی وجود ندارد که از کلید عمومی بتوان به کلید خصوصی رسید.

آدرس یک رمزارز همانند شماره حساب در بانک است. همانطور که شماره حساب یک شخص در بانک‌های مختلف متفاوت است، آدرس رمزارزهای مختلف نیز با هم فرق دارند؛ آدرس یک رمزارز در دو کیف پول مختلف نیز با هم فرق دارد. ما برای دریافت رمزارز، آدرس آن ارز دیجیتال در کیف پولمان را به دیگران می‌دهیم.

کلید خصوصی حکم مالکیت حساب را دارد. شخصی از موجودی یک آدرس ارز دیجیتال می‌تواند استفاده کند که کلید خصوصی آن را در اختیار داشته باشد. ما آدرس را خودمان به دیگران می‌دهیم و کلید عمومی هم در شبکه رمزارز منتشر می‌شود و همه می‌توانند این دو را ببینند، اما کلید خصوصی را جز خودمان هیچ شخص دیگری نباید ببینید. دسترسی یک فرد دیگر به کلید خصوصی به معنای دسترسی او به تمام موجودی داخل کیف پول است.

از جفت کلید عمومی و خصوصی برای رمزنگاری اطلاعات و امضای دیجیتال استفاده می‌شود. گفتیم بانک‌ها هویت و امضای افراد را کنترل می‌کنند تا مطمئن شوند خود شخص درخواست برداشت از حسابش را دارد. در ارزهای دیجیتال امضای دیجیتالی که با ترکیب کلیدهای عمومی و خصوصی ایجاد می‌شود، اثبات می‌کند که خود صاحب آدرس درخواست انتقال رمزارز را داده است.

در سیستم غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال چه کسی این امضا و همچنین موجودی فرد را کنترل می‌کند؟ این وظیفه‌ای است که عهده نودها یا گره‌ها گذاشته شده است. سوال بعدی شاید این باشد که چه تعداد نود وجود دارد و چگونه می‌توان نود شد؟ در ارزهای دیجیتال مختلف تفاوت‌هایی بین تعداد نودها و شرایط نود شدن وجود دارد. برای مثال در بیت کوین هر کسی که مایل باشد با تهیه سخت‌افزار مخصوص، برنامه نود بیت کوین را روی آن نصب می‌کند و این برنامه پردازش درخواست‌ها و کنترل امضا و موجودی را انجام می‌دهد. منظور از غیرمتمرکز دقیقا همین است؛ یک نهاد واحد نیست که اطلاعات را پردازش،‌کنترل و ثبت کند؛ بلکه بی‌نهایت نود می‌تواند در سراسر دنیا وجود داشته باشد که این کار را انجام می‌دهند و هیچ شناختی از یکدیگر نیز ندارند.

سوال دیگری که ممکن است اکنون ذهن را درگیر کند این است که چگونه این نودها با هم به توافق می‌رسند، اگر تعدادی از این نودها هدفشان سوءاستفاده و فریب‌کاری باشد چه خواهد شد؟ در ارزهای دیجیتال مکانیزم‌هایی طراحی شده که به کمک آن‌ها توافق بین نودها ایجاد می‌شود و اگر تعداد نودهای درستکار بیشتر از نودهای خلافکار باشد،‌ تراکنش‌های درست ثبت شده و از جعل و کلاهبرداری جلوگیری می‌شود. به این مکانیزم‌ها الگوریتم اجماع گفته می شود و ارزهای دیجیتال مختلف از الگوریتم‌های متفاوتی استفاده می‌کنند.

چیکار کنیم که پسردار بشیم؟

آخرین نکته این بخش در مورد محل و شیوه ذخیره‌سازی تاریخچه تراکنش‌ها و اطلاعات حساب‌ها است. در سیستم سنتی تاریخچه تراکنش‌های ما در دفتر کل بانک ثبت می‌شود. در ارزهای دیجیتال اطلاعات روی پایگاه داده‌ خاصی به نام بلاکچین ذخیره می‌شود. بلاکچین یک مدل لجر یا دفتر کل توزیع‌شده است که در قسمت بعدی به آن می‌پردازیم. توجه داشته باشید که ساختارهای مختلفی برای لجرها وجود دارد،‌ اما اغلب ارزهای دیجیتال از بلاکچین استفاده می‌کنند.

بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک دیتابیس یا پایگاه داده است که اطلاعات روی آن ذخیره می‌شود. هارد کامپیوتر شما نیز یک پایگاه داده است؛ اما تفاوت بلاکچین با دیتابیس‌های معمولی در ساختار آن است. همانطور که اسمش نشان می‌دهد در بلاکچین داده‌ها به صورت گروهی در بلاک‌هایی قرار می‌گیرند و این بلاک‌ها به صورت زنجیره‌وار پشت سر هم تشکیل می‌شوند. از هر بلاک داده‌ای خاص در بلاک بعدی قرار می‌گیرد که باعث شکل‌گیری زنجیره‌ای از بلاک‌ها می‌شود.

بلاکچین سال‌‌ها پیش از بیت کوین به وجود آمده بود اما کاربرد خاصی برای آن وجود نداشت. ساتوشی ناکاموتو هوشمندانه از این تکنولوژی در بیت کوین استفاده کرد و پس از آن بود کاربردهای متعدد بلاکچین در صنایع و حوزه‌های مختلف پدیدار شد. یکی از ویژگی‌های مهم بلاکچین این است که اطلاعات ثبت‌شده در آن دیگر قابل تغییر نیستند. ساختار و ویژگی‌های بلاکچین باعث بالا رفتن امنیت ارزهای دیجیتال می‌شود.

استخراج یا ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟

احتمالا در مورد ماینینگ یا استخراج بیت کوین و سودی که افراد از این طریق کسب می‌کنند شنیده باشید. اشاره کردیم که در ارزهای دیجیتال برای به توافق رسیدن نودها الگوریتم‌های اجماع تعریف می‌شود. یکی از این الگوریتم‌های اجماع گواه اثبات کار است که در بیت کوین و تعداد دیگری از رمزارزها به کار رفته است.

فقط ارزهای دیجیتالی که از اثبات کار استفاده می‌کنند،‌ قابلیت ماین یا استخراج دارند. در فرآیند ماینینگ علاوه بر پردازش تراکنش‌ها و قرار دادن تراکنش‌های تایید شده در بلاک‌ها، تعدادی از آن ارز دیجیتال هم ایجاد شده و به عنوان پاداش به استخراج‌کننده بلاک داده می‌شود. در سیستم مالی سنتی دولت‌ها هر زمان بخواهند پول‌های جدید چاپ و به چرخه اضافه می‌کنند؛ اما در ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار، کوین جدید در فرآیند استخراج با ضوابطی که از ابتدا مشخص هستند ایجاد می‌شود.

هر فردی که مایل باشد،‌ می‌تواند سخت‌افزاری تهیه کرده و آن را به شبکه ارز دیجیتالی مثل بیت کوین اختصاص دهد. به این افراد ماینر گفته می‌شود. سخت‌افزارهای تهیه شده باید شرایط لازم برای مشارکت در فرآیند ماین را داشته باشد. به این ترتیب افراد با تهیه سخت‌افزار و ارائه توان پردازشی آن به شبکه رمزارز مورد نظر، امنیت آن شبکه را بالا برده و برای این کار پاداش دریافت می‌کنند.

بین ماینرهای مختلف رقابتی برای اضافه کردن بلاک جدید به بلاکچین وجود دارد. کسی که برنده رقابت شود بلاک جدید را اضافه می‌کند و پاداش آن را به دست می‌آورد. هر چقدر توان پردازشی ارائه شده توسط یک ماینر بیشتر باشد،‌ شانسش برای برنده شدن رقابت با سایر ماینرها افزایش پیدا می‌کند.

سودآوری ماینینگ ارز دیجیتال به عوامل مختلفی بستگی دارد. قبل از سرمایه‌گذاری در این حوزه باید دانش خود را بالا ببرید و توانایی ارزیابی میزان سود و بازگشت سرمایه را داشته باشید. مقاله زیر اطلاعاتی بیشتری در مورد استخراج به شما می‌دهد و ماشین حساب ماینر میهن بلاکچین برای محاسبه سودآوری استخراج به شما کمک خواهد کرد.

استیکینگ ارز دیجیتال به چه معناست؟

یکی دیگر از الگوریتم‌های اجماع مطرح و پر استفاده، گواه اثبات سهام نام دارد. در این حالت به توان پردازشی بسیار کمتری به نسبت اثبات کار نیاز است. در این مکانیزم شانس نودها برای اضافه کردن بلاک جدید بر اساس توان پردازشی نیست، بلکه آن‌‌ها باید تعدادی از ارز دیجیتال آن شبکه را قفل یا اصطلاحا استیک (Stake) کنند.

هر چقدر یک فرد تعداد بیشتری رمزارز استیک کرده باشد، شانس بیشتری برای اضافه کردن بلاک بعدی به بلاکچین دارد. ارزهای دیجیتال استیک شده به نوعی حکم وثیقه برای تضمین عملکرد درست نودها را نیز دارند. اگر یک نود کارش را به درستی انجام ندهد، میزانی از رمزارزهای استیک شده به عنوان جریمه کسر خواهد شد.

ایده مدل مو های جدید برای پسر بچه ها + عکس

تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست؟

ارزهای دیجیتال خصوصیات اصلی برای تبدیل شدن به یک پول را دارند و به همین دلیل شباهت‌های زیادی بین ارز دیجیتال و ارز فیات وجود دارد. مثلا هر دو برای معاملات استفاده می‌شوند یا قابلیت تقسیم‌پذیری دارند. در کنار خصوصیات اصلی، رمزارزها دارای ویژگی‌های خاصی هستند که تفاوت‌های بنیادی با پول معمولی ایجاد می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها را در ادامه معرفی می‌کنیم.

غیرمتمرکز

یکی از مفاهیم اصلی که بیت کوین با خود آورد و با ارزهای دیجیتال پیوند خورد، غیرمتمرکز بودن است. سیستم مالی سنتی کاملا متمرکز و کنترل آن در اختیار دولت‌ها و بانک‌ها است. آن‌ها قانون می‌گذارند و همه باید طبق قوانین عمل کنند؛ گروهی تحریم می‌کنند و گروهی دیگر از معاملات بین‌المللی محروم می‌شوند. در رمزارزها اما همه‌چیز غیرمتمرکز است، کسی تحریم نیست و برای دسترسی و استفاده از آن‌ها فقط به اینترنت و یک رایانه یا گوشی هوشمند نیاز داریم. البته ذکر این نکته ضروری است که میزان غیرمتمرکز بودن رمزارزهای مختلف با هم متفاوت است.

شفافیت

ما هیچ وقت از پشت پرده و اطلاعات ثبت شده در شبکه بانکی اطلاعاتی نداریم. از تراکنش‌های بزرگی که انجام یا وام‌هایی که پرداخت می‌شود،‌ دیتایی برای بررسی نداریم. در دنیای رمزارزها اما همه‌چیز شفاف است. امکان رصد و بررسی تمام تراکنش‌ها در شبکه‌ رمزارزهای مختلف، از طریق مرورگرهای بلاکچینی فراهم است.

برگشت ناپذیری

پس از تایید، هیچ تراکنشی قابل برگشت نیست. نه توسط شما، نه بانک، نه رئیس جمهور ایالات متحده، نه ساتوشی و نه ماینرها قادر به این کار نیستند. اگر کوین خود را به آدرس اشتباه ارسال کرده‌اید یا هکری آنها را از شما سرقت کرده است، هیچ کس نمی‌تواند به شما کمک کند.

سریع و جهانی بودن

تراکنش‌‌ها تقریبا به صورت آنی در شبکه منتشر می‌شوند و طی حداکثر چند دقیقه تایید می‌شوند. از آنجا که تراکنش‌ها در یک شبکه جهانی اتفاق می‌افتد، نسبت به مکان فیزیکی شما کاملا بی‌تفاوت است. پس مهم نیست که من بیت کوین را برای همسایه خود یا برای شخصی در آن سوی دنیا بفرستم. زمان تایید تراکنش در شبکه‌های ارزهای دیجیتال به نسبت شلوغ بودن و معماری آن شبکه متفاوت است.

امنیت

ارزهای دیجیتال در یک سیستم رمزنگاری به وسیله کلید عمومی و کلید خصوصی نگهداری می‌شوند و فقط مالک کلید خصوصی توانایی ارسال رمزارز را دارد. رمزنگاری‌شدن اطلاعات مختلف درجه بالایی از امنیت را ایجاد می‌کند و در شبکه‌ای مثل بیت‌کوین اگر خودتان اشتباهی مرتکب نشوید، تقریبا راهی برای هک یا سرقت دارایی شما وجود ندارد.

بدون نیاز به اجازه

برای استفاده از رمزارزها نیازی به مجوز از کسی ندارید. فقط کافی است یک نرم افزار (کیف پول) را به صورت رایگان دانلود کنید. پس از نصب آن، می‌توانید بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال را دریافت و ارسال کنید. هیچ‌کس نمی‌تواند مانع شما شود.

امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد.