جزئیات جدید فیلترینگ اینستاگرام!! | آمار عجیب و غریب از درآمدهای «کاسبان فیلترینگ»!

اینستاگرام در ایران به پایان رسید؟ از عصر چهارشنبه 30 شهریورماه گزارش‌هایی از کاربران مبنی بر اینکه دسترسی‌شان به اینستاگرام بدون فیلترشکن و با IP ایران ممکن نیست اعلام شده است. گمانه‌زنی‌ها در شرایط فعلی امکان فیلتر اینستاگرام را تقویت کرده است. همچنین بیشتر از ۲۰۰۰ کاربر تلگرام در دقایق اولیه اعلام این خبر در نظرسنجی دیجیاتو تایید کردند به اینستاگرام دسترسی ندارند.

خرید و فروش فیلترشکن جرم است، اما برای مقابله با آن قانونی هم وجود ندارد. این اظهارات اخیر عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات است. اظهارنظری که نگرانی‌ها درباره آینده فیلترینگ را برای مردم بیشتر کرده است.

به گزارش ویکی گردی به نقل از تابناک، روزنامه هم‌میهن نوشت: از زمانی که استفاده از اینترنت در ایران همگانی شده، فیلترشکن‌ها هم در کنار آنها قرار گرفته‌اند. دو دهه قبل بیشتر فیلترشکن‌ها رایگان بود. به‌تدریج وقتی تعداد وب‌سایت‌های فیلترشده افزایش پیدا کرد، کسب و کار جدیدی برای گروهی ایجاد شد که کارشان فروش فیلترشکن بود. به تدریج بازار این گروه بزرگتر شد. به‌خصوص وقتی که پیام‌رسان‌ها در تلفن‌های هوشمند فیلتر شدند. مهمترین بازار آنها شاید در چند سال اخیر، فروش پروکسی برای تلگرام و برخی پلتفرم‌هایی باشد که از طریق تلفن‌های هوشمند غیرقابل دسترس بودند.

بازار پررونق خاکستری

پس از آنکه پیام‌رسان تلگرام در اردیبهشت ۱۳۹۷ و به دستور مقامات قضایی فیلتر شد، کسب و کار پروکسی‌فروش‌ها هم داغ شد. هرچند طیف زیادی از کسانی که فیلترینگ را دور می‌زدند، از پروکسی‌های رایگان استفاده می‌کردند، اما گروهی

هم بودند که به واسطه کار و تجارت آنلاین نیاز به آی‌پی ثابت داشتند. طبیعتا این گروه اقدام به خرید وی‌پی‌ان می‌کردند؛ هم از فروشندگانی که نام و نشانی نداشتند و تنها راه ارتباط با آن وب‌سایت، ایمیل یا حتی آی‌دی در تلگرام بود.

کاسبان فیلترینگ کارشان شبیه کاسبان تحریم‌هاست. حیات و ممات‌شان به محدودیت‌ها وابسته است. کاسبان فیلترینگ، گروهی هستند که با گذشت بیش از دو دهه فعالیت آنها در فضای اینترنت ایران، همچنان گمنام هستند. کسی به درستی نمی‌داند این گروه به کجا وابسته هستند و پولی که بابت فیلترشکن پرداخت می‌کنند، دقیقا به کجا می‌رود. در یک ماه اخیر که فیلترینگ گسترده شده و فیلترشکن‌های رایگان هم از کار افتاده است، کار و بار این گروه ناشناس هم سکه شده است. اگر تا پیش از این برای فروش فیلترشکن رقم‌های پایینی در حدود ۳۰ تا ۵۰ هزارتومان برای سه ماه دریافت می‌کردند، حالا که تقاضا بالا رفته، عددها از ۱۵۰ هزارتومان شروع می‌شود و گاه تا ۴۰۰ هزارتومان و بیشتر هم پیش می‌رود.

آنهایی که فیلترشکن‌های ارزان‌تر می‌فروشند، به همان نسبت هم کیفیت پروکسی‌هایشان پایین است؛ مصداق بارز هرچقدر که پول بدهی، آش می‌خوری! هرچقدر که قیمت فیلترشکن‌ها بیشتر می‌شود، هم سرعت بهتر می‌شود و هم کیفیت بالا می‌رود، انگار نه انگار که فیلترینگ وجود دارد.

شایعات زیادی درباره هویت فروشندگان وی‌پی‌ان‌ها وجود دارد، اما نمی‌توان به‌طور قطع گفت که این شایعات واقعیت دارد. هرکسی به فراخور دسترسی‌های خود می‌تواند به این نتیجه برسد که آیا فروشندگان وی‌پی‌ان متعلق به نهادهای امنیتی یا نظامی هستند یا نه، افراد عادی هستند که صرفا به دلیل دسترسی به رانت در چنین بازار بی‌در و پیکری صیدهای درست تور می‌کنند.

کسب و کار کاسبان فیلترینگ، با اظهارات مقامات حکومتی همبستگی مستقیم دارد. هرچقدر که تعداد اظهارنظرها درباره ادامه فیلترینگ بیشتر باشد و نقل‌قول‌ها محکم‌تر، قیمت‌ها هم بالاتر می‌شود. به‌خصوص بعد از آنکه عیسی زارع‌پور گفت که تصمیم برای فیلترینگ با نهادهای امنیتی و از اختیار او خارج است، بازار خاکستری فیلترینگ انگار جان دیگری گرفت. کسانی که تا پیش از این برای خرید فیلترشکن مقاومت می‌کردند و امیدوار بودند که دولت از تصمیم خود برای فیلترینگ اینستاگرام یا واتس‌آپ کوتاه بیاید، به جمع مشتری‌های فیلترشکن‌فروش‌ها پیوستند.

وزیر ارتباطات درباره محدودیت اینستاگرام و رقابت پذیری پلتفرم‌های داخلی اظهارنظر کرد و گفت: اگر اینستاگرام باز شد باید پلتفرم‌های داخلی توان رقابت با آن را داشته باشند.

بیش از یک ماه از فیلتر اینستاگرام گذشته است اما کاربران این پلتفرم همچنان با ثبت نظر خود در آخرین پست اینستاگرامی وزیر ارتباطات که مربوط به بیشتر از یک ماه پیش است، امیدوارند گلایه‌هایشان شنیده شود. آسیب اقتصادی به کسب‌وکار و پایمال شدن حق دسترسی آزاد به اینترنت از جمله اصلی‌ترین انتقاداتی است که در نظرات این پست دیده می‌شود.

فیلترینگ اینستاگرام اگرچه ضربه اقتصادی بزرگی را به کشور وارد کرده اما واقعیت اینجاست که نتوانسته مانع حضور بخش اعظمی از فعالین اقتصادی و کاربران در اینستاگرام شود. این موضوع را می‌توان به راحتی با دیدن بیش از 3800 کامنت آخرین پست اینستاگرامی وزیر ارتباطات فهمید؛ نظراتی از کاربران گوناگون که به امید شنیده شدن صدایشان، به طور مستقیم به وزیر ارتباطات گفته می‌شود.

کاربران این شبکه اجتماعی پای پست عیسی زارع‌پور، شدیدا از او بابت فیلترینگ اینستاگرام انتقاد کردند؛ اگرچه عیسی زارع پور بارها مدعی شده که نقشی در این فیلترینگ ندارد و تصمیم با مراجع‌ ذی‌صلاح بوده ولی علی‌الظاهر تلاشی هم برای رفع فیلترینگ از سوی وزارتخانه او انجام یا دست‌کم رسانه‌ای نشده است.

با توجه به اینکه عیسی زارع‌پور بارها اعلام کرده در پلتفرم‌های فیلتر شده فعالیتی نمی‌کند، جوابی از سوی او به کاربران داده نشده است. در این مطلب گزیده‌ای از نظرات مستقیم مردم با وزیر گردآوری شده؛ بلکه برسد به دست آقای وزیر ارتباطات.

عیسی زارع پور افزود: در شرایط فعلی در مورد محدودیت اینستاگرام تصمیم گیری با مراجع امنیتی است ولی باید پلتفرم های داخلی آنقدر خوب و با کیفیت باشند تا حتی اگر اینستاگرام باز شد، قابلیت رقابت با آن را داشته باشند. وزارت ارتباطات تمام تلاش خود را برای افزایش کیفیت، سرعت و رقابت پذیری پلتفرم‌های داخلی به کار می بندد.

به نقل از دیجیاتو، وزیر ارتباطات هر گونه کاهش دسترسی به اینترنت و محدودیت در میزان دسترسی را تکذیب کرده بود. تا این لحظه اما به نظر می‌رسد پهنای باند اینستاگرام نه تنها کاهش پیدا کرده بلکه این شبکه اجتماعی فیلتر شده است.

کاربران ایرانی در حال حاضر بدون استفاده از فیلترشکن امکان استفاده از اینستاگرام را ندارند. دسترسی به این شبکه اجتماعی به طور مشهودی محدود شده است. این موضوع اما در حالی است که همچنان منابع رسمی این خبر را تکذیب یا تائید نکردند. اینستاگرام تنها شبکه اجتماعی پرطرفدار و فیلتر نشده در ایران بود.

البته اینستاگرام طی ماه‌های اخیر بارها و بارها با افت پهنای باند مواجه بوده اما مسئولان مختلف تاکید کرده‌اند که هیچ گاه فیلتر نشده است. هرچند همچنان باید منتظر واکنش نهادهای مسئول نسبت به این اختلال بود.